بررسی اثر سمیت تدخینی اسانس گیاهان جوزهندی (myristica fragrans houtt.)، بادرشبی (dracocephalum moldavica) و گلپر (heracleum persicum desf.) علیه مراحل مختلف زندگی چند گونه آفت انباری

با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی، استفاده از اسانس ها و عصاره های گیاهی از بهترین روش های جایگزین برای کنترل آفات انباری محسوب می شوند. در این تحقیق سمیت تدخینی اسانس گیاهان جوزهندی (myristica fragrans houtt.)، بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) و گلپر (heracleum persicum desf.) و اثر متقابل آنها روی تخم، لارو و حشره کامل سوسک چهارنقطه ای (callosobruchus maculates) حبوبات و مرحله لاروی و حشره کامل شپشه قرمز آرد (tribolium castaneum herbst.) و شپشه گندم (sitophilus granarius) مورد بررسی قرار گرفت. زیست سنجی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در شرایط دمایی 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و با سه تکرار مستقل صورت گرفت. در هر آزمایش میزان تلفات در مدت 24 و 48 ساعت پس از شروع آزمایش شمارش گردید. مقادیر lc50 برای اسانس جوزهندی علیه حشرات بالغ c. maculates، t. castaneum و s. granarius در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر، 420/1، 277/16 و 364/3 و در زمان 48 ساعت برابر 784/0، 771/16 و 214/2 میکرولیتر بر لیتر هوا تعیین شد. این مقادیر برای لاروها در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر 970/0، 700/18 و 033/4 و در زمان 48 ساعت برابر 754/0، 009/17 و 557/2 میکرولیتر بر لیتر هوا تعیین گردید. مقادیر lc50 برای اسانس بادرشبو علیه حشرات بالغ c. maculates، t. castaneum و s. granarius در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر652/2، 666/10 و 476/3 و در زمان 48 ساعت به ترتیب برابر 057/1، 258/10 و 900/3 میکرولیتر بر لیتر هوا مشخص گردید. ضمناً این مقادیر برای لاروها در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر 034/2، 452/9 و 343/6 و در زمان 48 ساعت برابر 013/2، 232/8 و 326/5 میکرولیتر بر لیتر هوا اندازه گیری شد. مقادیر lc50 برای اسانس گلپر علیه حشرات بالغ c. maculates، t. castaneum و s. granarius در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر 891/5، 027/6 و 176/1 و در زمان 48 ساعت برابر 050/3، 702/6 و 034/1 میکرولیتر بر لیتر هوا مشخص شدند و این مقادیر برای لاروها در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر 359/3، 693/4 و 413/2 و در زمان 48 ساعت برابر 101/3، 743/3 و 524/3 میکرولیتر بر لیتر هوا ارزیابی شد. مقادیر lc50 بدست آمده برای اسانس های جوزهندی، بادرشبو و گلپر علیه تخم c.maculatus در زمان 24 ساعت به ترتیب برابر 731/0، 658/1 و 608/3 و در زمان 48 ساعت برابر 572/0، 504/1 و 007/3 میکرولیتر بر لیتر هوا اندازه گیری شد. در آزمایش تأثیر اختلاط lc25 اسانس جوزهندی و بادرشبو و همچنین اختلاط lc25 جوزهندی و گلپر روی تمام مراحل زندگی حشرات اثر افزایشی مشاهده گردید. ولی در آزمایش تاثیر اختلاط lc25 اسانس بادرشبو و گلپر روی لارو و حشرات کامل s.granarius اثر کاهشی مشاهده شد. نتایج به دست آمده از این آزمایش¬ها نشان داد که تأثیر توأم اسانس‎های مذکور بسته به نوع اسانس ها قابلیت بالایی برای کنترل آفات انباری مورد آزمایش داشته است.